oorlogsheld

De kleinzoon van onze bewoner, Jan Frederik Haaijen, zoon van Jacobus Frederik en Johanna Sara Gerarda Spit, is een oorlogsheld. Jan Frederik Haaijen, geboren te Willemstad, Curaçao, op 3 april 1919, sneuvelde als Luitenant ter zee 2e klasse met de bijna voltallige bemanning van de onderzeeër Hr. Ms. O16 op 15 december 1941 in de Zuid-Chinese Zee, kort na het uitbreken van de oorlog met Japan. Deze oorlog begon met de Japanse aanval op Pearl Harbour. Er zijn verschillende boeken over de ondergang van de O16 geschreven. Het wrak werd gevonden in 1995.

Het lijkt haast een vergeten oorlog. Ik kan me niet herinneren dat er veel aandacht was voor deze oorlog tijdens de geschiedenislessen op school. De meeste aandacht is altijd uitgegaan naar de Tweede Wereldoorlog, die in Europa werd uitgevochten. Maar ook in Azie waren we in oorlog. Een van de officieren die het namens Nederland opnam tegen Japan was dus Jan Frederik Haaijen. Op 12 december 1941 bracht de O16 in de Golf van Siam vier Japanse schepen tot zinken. Op de terugweg liep de O16 in een mijnenveld. Binnen enkele minuten zonk de onderzeeboot met haar gehele bemanning, op Cornelis De Wolf na. Jan Frederik was 22 toen het gebeurde. Niet lang daarna vond de Slag om de Javazee plaats.

You've got mail...

Vandaag heb ik geprobeerd het kluwen van de familie Haayen en in het bijzonder van JF Haayen, die de tweede bewoner van ons huis was, verder te ontwarren. Ik ben een eind gekomen! Ik heb nu redelijk in beeld (mede dankzij geneanet) hoe Jan Frederik (de bewoner) en zijn ouders en opa en oma heetten en wie zijn kinderen waren. Er valt veel te vertellen over de familie; dat vergt nog wat tijd. Ik heb besloten het in stapjes te doen.
Zoals ik al eerder meldde woonde Jan Frederik Haayen (ook wel Haaijen geschreven) in 1896/1897 in ons huis. Hij is geboren in 1859 en was getrouwd met Anna Maria Hendrika Elizabeth Nuboer. Hij werkte als griffier van de Raad van Justitie en het Kantongerecht, eerst op St Eustatius en daarna op St Maarten, toen hij in september 1895 een jaar betaald verlof opnam naar Nederland. Reden daarvoor was zijn gezondheid. Hij reisde met zijn echtgenote en zijn (toen) vier kinderen van Curacao naar Nederland met het stoom/zeilschip de Prins Willem IV van de Koninklijke West-Indische Maildienst (KWIM). Maildienst? Werd het woord "mail" toen ook al gebruikt? Ja. Dat werd in de 19e eeuw gebruikt voor ‘postverzending naar een van de overzeese gebieden’. ;-)
Ik heb vandaag wat informatie over het Stoomschip gevonden.

SS Prins Willem IV

Het is gebouwd in Engeland in 1894; toen de familie Haaijen de reis maakte, was het dus vrij nieuw. De eigenaar was de KWIM. In 1913 is het verkocht en omgedoopt tot SS Sardar. Op 3 november 1916 is het op een reis van Bombay naar Jeddah, in de haven van Merka-Italiaans Somaliland, gestrand en wrak geslagen.

De KWIM onderhield een lijndienst van post/cargo en passagiers tussen de West en Nederland, soms via New York. De route die in die tijd werd gevaren was: Amsterdam - Suriname - Demarara - Trinidad - Curacao - Port-au-Prince - New York. Ik weet nog niet hoe lang zo'n reis duurde. Ook weet ik niet hoeveel passagiers precies aan boord waren. Ik weet wel dat ze enkele jaren later gezamenlijk naar New York reisden met de boot, ik dacht met de Holland Amerika Lijn. Dit is allemaal te vinden in de aantekeningen in het Stamboek van West-Indische Ambtenaren. De heer Haaijen doorliep een mooie ambtelijke carriere, waarbij hij benoemd werd tot Officier in de Orde van Oranje-Nassau. Hij kreeg zes kinderen, waarvan er een inspecteur van de belastingen werd op Curacao. Uit de aantekeningen blijkt dat JF Haaijen senior jarenlang last van zijn gezondheid en hartproblemen had. Hij is in 1922 overleden. Zijn echtgenote overleed in 1954.

de SS Prins Willem IV

Vragen die ik nog heb zijn: waarom kwam hij naar Nederland en waarom/hoe in ons huis? Was ons huis eigendom van de overheid, die zijn ambtenaren daarin tijdelijk onderbracht? Er hebben meer ambtenaren in ons huis gewoond, militairen en leden van de hofhouding. Hoe moet het voor het gezin geweest zijn om in het koude Nederland te verblijven, terwijl zij allen in de West waren geboren en opgegroeid? 

de vlag van de KWIM